Phát xuất từ chính công năng thức tỉnh và sáng tạo, cà phê cùng hàng quán cà phê thích ứng cho việc nghiệm thu, trao đổi tri thức hàn lâm lẫn thực nghiệp, dẫn đến sự thay đổi mạnh mẽ trong tư duy khoa học.
Từ giữa thế kỷ 16, cách mạng khoa học đã trở thành tâm điểm văn minh châu Âu. Thuyết vũ trụ nhật tâm của Nicolaus Copernicus (1473-1543) kích hoạt sự phát triển bùng nổ các ngành toán học, vật lý, thiên văn học, sinh học và hóa học, phát những tín hiệu đầu tiên để bắt đầu một thế giới mới. Vào thời điểm đó, cà phê xuất hiện tại châu Âu được ca ngợi như thần dược cho não, thức uống mang lại sự tỉnh táo, phù hợp với những người muốn cải thiện tư duy và năng lực làm việc hiệu quả. Sự trỗi dậy của thói quen uống cà phê dẫn đến sự hình thành các quán cà phê được nhận định là một tổ chức xã hội quan trọng, đáp ứng yêu cầu cung ứng không gian học thuật – nơi những nhà khoa học có thể tập hợp lại để xem xét, thảo luận và phản biện những khám phá mới hoặc lý thuyết cũ. Các hiệp hội khoa học hình thành trong quán cà phê trở thành mô hình đào luyện – nghiên cứu, thiết lập nền móng quan trọng trong việc phát triển các ngành khoa học. Hội Toán học Spitalfields (1717), Hiệp hội Nghệ thuật Hoàng gia (1754), Hiệp hội Thiên văn (1820)… đều được ra đời từ các hàng quán cà phê Anh. Thế kỷ 17, 18 có thể nói là thời đại của hàng quán cà phê và các hiệp hội, học viện khoa học. Trong suốt thế kỷ 19, kiến thức khoa học ứng dụng vào cuộc cách mạng công nghiệp làm thay đổi đáng kể đời sống xã hội. Một trong những điểm nổi bật của khoa học thế kỷ 19 là khám phá về bản chất vật chất. Cà phê cũng trở thành đối tượng nghiên cứu của khoa học. Những nghiên cứu khoa học khẳng định ảnh hưởng chung của cà phê đến tư duy, thể chất, thần trí con người đã đẩy lượng tiêu thụ cà trên thế giới mở rộng gấp 20 lần. Chuyển sang thế kỷ 20, công nghệ và khoa học phát triển như vũ bão, ảnh hưởng đến ý thức hệ và lối sống của con người. Thụ hưởng cà phê cũng bắt đầu đa dạng hóa với những sáng chế máy móc sản xuất và thiết bị pha chế. Cà phê tác động trực tiếp đến khả năng tập trung quan sát, tư duy, phân tích và suy luận để đúc rút những lý thuyết đúng đắn làm nền tảng cho các phát minh có thể thay đổi thế giới.
Có không ít nhà khoa học đã thừa nhận cà phê là điều kỳ diệu của tạo hóa. Giáo sư Charles Bass Reed (Đại học California) đã nói rằng “Cà phê có thể được coi là dưỡng chất của thiên tài”. Hay như nhà toán học Alfréd Rényi cũng từng nói “Nhà toán học là một cỗ máy biến cà phê thành các định lý”. Từ đó, lại hiểu vì sao khoa học đã cần đến cà phê như năng lượng thiết yếu.